Wat kunnen wij doen?

Harmonie

Gezien het bestaan van de cyclus (zie vraag 1; ‘Waar komen wij vandaan?) lijkt harmonie niet haalbaar. We zijn te veel in de cyclus ingebed. Het vinden van harmonie zal een zoektocht worden. Is de mens in staat om tijdig tot verandering te komen? Willen we blijven stelen van Moeder Aarde? Willen we niet eerst onszelf bevoordelen en daarna pas de ander? Kúnnen we wel delen?

Zoektocht

Onze systemen van samenhang, van buurmanschap, van elkaar helpen (bedrijven en consumenten), van gelijkwaardigheid, van democratie (algemeen belang na deelbelangen van de ‘macht’), van de religies die alsmaar in hun eigen systeem worstelen en de spiritualiteit slechts zelden tot ons bewustzijn laten doordringen. Deze systemen kunnen wij heel erg moeilijk veranderen. Terwijl er bijna geen tijd meer is.
Deze systemen worden allemaal door mensen gecreëerd. En die lijken niet in staat te zijn om te veranderen. Alle systemen lijken niet toereikend te zijn. Zeker niet in de korte tijd die we hebben. Het vinden van harmonie zal een zoektocht worden. Willen we in een ander systeem leven?

Wat we wel kunnen:

• Het globaal verdelen van beschikbare hulpmiddelen op zo’n manier dat eigenbelang en andermans belang samenvallen.
  • Bijvoorbeeld op het gebied van een pandemie: een rechtvaardige verdeling van de beschikbare vaccinaties en mondkapjes zal zeker leiden tot het onder de knie krijgen van pandemieën.
• Het volgen van mensen die al lang waarschuwingen geven, zoals de Club van Rome, Sir David Attenborough, voormalig minister Stikker, Al Gore en spirituele leraren.
• Sociale maatregelen die de gelijkwaardigheid van mensen bevorderen (coöperatiegedachte).
• Kortetermijn-ontwikkelingen, als uitvloeisel van langetermijnbeleid.
  • Bijvoorbeeld op het gebied van immigratie: het tegenhouden van vluchtelingen aan de grenzen van Europa is niet in het belang van Europa en niet in het belang van de vluchtelingen. En het kost geld. Wanneer je hetzelfde bedrag besteedt op de plaatsen waar de vluchteling begint, zorg je ervoor dat er op die plek geen vluchtelingenprobleem ontstaat. Dit geldt vooral voor economische vluchtelingen.

Een nieuwe economie

• Koloniale systeem opheffen

Het westerse systeem heeft over de hele wereld veel lokale culturen overheerst en verwoest. Dit heeft geleid tot armoede en verdroging. Laten we het huidige ‘koloniale’ systeem opheffen, en zorgen voor een eerlijke verdeling van de beschikbare grondstoffen over de hele bevolking van Moeder Aarde.

• Ontgroeien

De Club van Rome wees erop dat er een einde aan de groei moet komen, omdat er een eind is aan de voorraad grondstoffen. Zij begrepen dat economische groei en ecologisch herstel niet samengaan. Dit is wetenschappelijk bewezen. De geschiedenis vertelt ons hetzelfde. Ook in het verleden heeft groei altijd geleid tot uitputting. Er is geen enkele reden om aan te nemen dat dit in de toekomst anders zal zijn. Bedrijven, politiek en burgers denken dat techniek de economische groei kan blijven stimuleren. Deze gedacht is onjuist, en ook dat is bewezen. Groei vereist een continue stijging van het aantal arbeidsuren en van de productiviteit. Die continue vraag naar meer arbeid heeft een keerzijde. De geestelijke gezondheid gaat achteruit. We doen daarnaast een steeds groter beroep op arbeidskrachten in het buitenland. Werkenden in Nederland verdienen tien keer zoveel als de mensen die voor ons werken in andere landen. Er is sprake van grootschalige uitbuiting. Er is maar één oplossing voor dit wereldwijde sociale vraagstuk: niet-westerse landen moeten hun eigen markt beschermen en ontwikkelen en westerse landen moeten meer hergebruiken. De eerste stap is om meer spullen te delen en te repareren. De tweede stap is om nieuwe spullen te kopen die zo rechtvaardig mogelijk zijn gemaakt, reparabel zijn en lang meegaan. De derde stap is om stapsgewijs minder te gaan werken voor geld.

• Vergroenen

Verhogen van de vergroening tot ongeveer 20% van het aardoppervlak. Momenteel is ongeveer 10% van het aardoppervlak groen. Kan de mensheid in tien jaar tijd tien procent van het aardoppervlak vergroenen? Door vergroening gaan de temperaturen omlaag en komt er meer regen. Het eigendom van het aardoppervlak belemmert het vergroenen. Tot nu toe lijken de Verenigde Naties niet in staat om dit op te lossen. De huidige innovaties van de landbouw bieden een makkelijke kans om in Nederland tien procent van het grondgebied te vergroenen.

• Samenwerking

Samenwerkingsverbanden creëren tussen burgers, onafhankelijk van bedrijfsleven en politiek. Denk aan stedenbouw en ruimtelijke ontwikkeling.

• Wonen

  • Natuurlijker wonen, slimmer wonen.
  • Niet bouwen op plaatsen waar nog nooit gebouwd is.
  • Alle gebouwen slopen die niet energieneutraal gemaakt kunnen worden. Op die plekken nieuwbouw plaatsen, niet hoger dan vier lagen en in het groen. Bebouwing ten dienste van het groen. Per saldo geen bezitnemen van groengebied.

Overwegingen die nader onderzocht moeten worden:

• Het is niet duurzaam als het ICT-gebeuren zo aan de controle van de gewone burger wordt onttrokken.
• Het is niet duurzaam als je zonder accountant je jaarstukken niet meer kunt maken.
• Het is niet duurzaam als de overheid zijn eigen verantwoordelijkheden verspreidt onder het bedrijfsleven.
• De plaatselijke middenstand moet ondersteund worden. Grote bedrijven als Bol.com hebben stijgende aandelen, maar hebben nog nooit winst gemaakt.
• Ondertussen gaat de middenstand er wel aan. Wat als Bol.com nog hogere tarieven gaat vragen? Laten we onderzoeken wat we kunnen doen om de middenstand te ondersteunen.